Ο Κέπλερ και το Κυνήγι Μαγισσών το 17ο αιώνα.

"Η περιπέτεια του  ήρωα

είναι  η περιπέτεια να παραμείνει ζωντανός"

~Joseph Cambell

Παρόλο που λίγο ή πολύ γνωρίζουμε το Γερμανό αστρονόμο,  αστρολόγο και μαθηματικό Johannes Kepler (Γιοχάννες Κέπλερ) μέσα από το εξαιρετικά σημαντικό έργο του που αφορά τις εκλειπτικές τροχιές των πλανητών και τους "νόμους των ουρανών", η έκδοση ενός νέου βιβλίου μας φέρνει πιο κοντά στην ιστορία της μητέρας του Κatharina Kepler, της οποίας το όνομα συνδέθηκε με το κυνήγι των μαγισσών τον 17ο αιώνα. H Ulinka Rublack, καθηγήτρια σύγχρονης ιστορίας και μέλος του St. John's College, Cambridge, μελέτησε μία σειρά εγγράφων σχετικά με την υπόθεση της Κatharina Kepler, και την ιστορία του διάσημο γιου της, οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις έρευνές του το 1620 για να τη βοηθήσει να βγει έξω από τη φυλακή. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής εκδόθηκαν σε βιβλίο την προηγούμενη βδομάδα με τον τίτλο "The Astronomer and the Witch. Johannes Kepler's Fight for his Mother" [μτφρ., "Ο Αστρονόμος και η Μάγισσα. O Αγώνας του Γιοχάννες Κέπλερ για τη Μητέρα του"] Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη που αφορά την υπόθεση της φυλάκισης της Κ.Kepler. 

H συγγραφέας υπογραμμίζει στο βιβλίο της ότι δίκες μαγισσών για τις οποίες υπάρχουν ιστορικές πληροφορίες μέσα από αρχεία είναι δύσκολο να βρεθούν, αλλά στην περίπτωση της Kepler υπήρχε η δυνατότητα να ανασυνθέσει όλη την υπόθεση. Αυτό σημαίνει, ότι το παράδειγμα της Kepler μπορεί να αποτελέσει στο μέλλον μία προσέγγιση για να απαντηθούν νέες πτυχές του φαινομένου που συνδέεται με το κυνήγι και τη δίκη των μαγισσών. Με ποιο τρόπο μία δίκη και καταδικαστική απόφαση είχε αντίκτυπο τόσο στις κατηγορουμένες, όσο και στις οικογένειές τους; Η Kepler έζησε σε μία περίοδο που το κυνήγι μαγισσών βρισκόταν σε έξαρση (16ος-17ος αιώνες), όπου περίπου 50,000 εκτελέστηκαν με την κατηγορία ότι ασκούσαν μαγεία ή ήταν μάγισσες. Η ίδια ζούσε, όντας χήρα στην πόλη που είχε γεννηθεί, το Leonberg και το 1615 κατηγορήθηκε από τους γείτονές της. Ήταν τότε 68 ετών. 

Αφορμή για αυτή τη ρίξη, όπως αναφέρει η συγγραφέας ήταν όταν η σύζυγος ενός υαλοτεχνίτη που υπέφερε από κάποιο χρόνιο νόσημα, κατηγόρησε την Kepler ότι δηλητηρίασε την κόρη της. Αργότερα, μία 12 χρονη την κατηγόρησε ότι καθώς περνούσε από μπροστά της, τη χτύπησε στο χέρι και ο πόνος ήταν τόσο μεγάλος που το κορίτσι δεν μπορούσε να κουνήσει ούτε ένα δάχτυλο. 

Επίσης, κατηγορήθηκε ότι θανάτωνε ζώα και μεταμορφωνόταν σε γάτα. Η υπόθεσή της απασχόλησε τα δικαστήρια της εποχής για έξι χρόνια, ενώ τους τελευταίους 14 μήνες βρισκόταν αλυσοδεμένη στη φυλακή υπό την απειλή βασανιστηρίων. Θα χρησιμοποιούσαν ό,τι είχαν στη διάθεσή τους για να την κάνουν να ομολογήσει. Το 1620, ο Kepler μετακόμισε μαζί με την οικογένειά του από το Linz στη νότια Γερμανία για να αναλάβει την υπεράσπιση της μητέρας του. Η συγγραφέας του έργου αναφέρει ότι ο λόγος υπεράσπισης του Kepler ήταν ρητορικά άρτιος, καθώς προσπάθησε να διασκεδάσει κάθε υποψία ότι οι αρρώστειες συνδέονται με μαγεία, και να στηρίξει το λόγο του στη γνώση της ιατρικής και της κοινής λογικής. Ήταν εξαιρετικά καλός στον εντοπισμό των τυχόν αντιφάσεων και διαχειρίστηκε με επιστημονικό τρόπο το κατηγορητήριο.

Η μητέρα του Kepler αφέθηκε τελικά ελεύθερη το φθινόπωρο του 1621, αλλά πέθανε μόλις έξι μήνες μετά. Η συγγραφέας υποστηρίζει πως ό,τι έχει γραφτεί έως σήμερα--τόσο βιβλιογραφικά ή στη λογοτεχνία--σχετικά με τη Katharina Kepler, την παρουσίαζαν υπό το πρίσμα της μάγισσας, κάτι που κατά τη γνώμη της είναι λάθος. Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης όλων των διαθέσιμων εγγράφων από τη δίκη της, η εικόνα που διαμορφώνεται πολύ διαφορετική, καθώς δεν υπάρχει κάτι που να δείχνει προς την ενασχόλησή της με τη μαγεία. Το βιβλίο αυτό γράφτηκε ακριβώς για να παρουσιάσει τις δυσκολίες που αναγκαζόταν να υποστεί η οικογένεια κάποιου που αντιμετώπιζε ανάλογες κατηγορίες εκείνη την εποχή. Η συγγραφέας συμπληρώνει ότι τόσο ο Γιοχάννες Κέπλερ όσο και η μητέρα του έζησαν μία τρομερή περιπέτεια μέσα σε μία περίοδο τρέλας σχετικά με το κυνήγι των μαγισσών, αλλά κράτησαν την αισιοδοξία τους. Είναι λοιπόν καιρός να επανεξετάσουμε τον τρόπο που έχουν και οι δύο παρουσιαστεί από τους ερευνητές. 

__________________________________

Μετάφραση και απόδοση από τον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.theguardian.com/books/2015/oct/21/the-astronomer-and-the-witch-johannes-kepler-mother-katharina-witch-trial?CMP=share_btn_fb

Αστρολογία και Ιατρική: το παράδειγμα των Άγγλων Forman και Napier [The Casebooks Project]

"Πώς λέγεται η αρρώστεια που με ταλαιπωρεί;" "Θα αποκτήσω παιδιά;" "Πότε θα πεθάνω;" Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις που χιλιάδες άνθρωποι ρωτούσαν τους Simon Forman και Richard Napier, δύο από τους πιο διάσημους Άγγλους αστρολόγους-ιατρούς των αρχών του 17ου αιώνα. Για σαράντα περίπου χρόνια, οι Forman και Napier κατέγραψαν περίπου 80.000 συμβουλευτικές συνεδρίες. Οι καταγραφές αυτές αποτελούν σήμερα τα μεγαλύτερα και εκτενέστερα αρχεία στην ιστορία της ιατρικής, καθώς προσφέρουν μία μοναδική οπτική του τρόπου που ζούσαν οι άνθρωποι πριν από τέσσερις αιώνες. 

Αυτό που κάνει την περίπτωση αυτών των δύο αστρολόγων εξαιρετικής σημασίας για την ιατρική είναι το γεγονός ότι κατέγραφαν με λεπτομέρεια το ιατρικό ιστορικό των ασθενών, και στη συνέχεια ακολουθούσαν κάποια αγωγή μελετώντας προσεκτικά τον αστρολογικό γενέθλιό τους χάρτη. Αν και σήμερα κάποιοι μπορεί να σηκώνουν με δυσπιστία το φρύδι τους στη χρήση και εφαρμογή της αστρολογίας στην ιατρική, οι μέθοδοι των Forman και Napier άφησαν πίσω τους μία σημαντική κληρονομιά: τη λεπτομερή καταγραφή των συμπτωμάτων των ασθενών που ζητούσαν τη βοήθειά τους. Αυτό μπορεί να ακούγεται σήμερα ως κάτι αναμενόμενο, αλλά η καταγραφή του ιατρικού ιστορικού κάποιου ήταν εξαιρετικά σπάνια πρακτική--ακόμα ίσως και σήμερα σε μερικές περιπτώσεις. Επιπλέον, τα αρχεία αυτά φαίνεται ότι είναι το πιο κοντινό που έχουμε σε ό,τι αφορά μία ιατρική επίσκεψη από εκείνη την εποχή, παρακολουθώντας κυριολεκτικά ένα διάλογο μεταξύ των ασθενών και του ιατρού. Σήμερα, το Πανεπιστήμιο του Cambridge αναγνωρίζοντας τη σπανιότητα και τη μοναδικότητα του έργου των Forman και Napier έχει δημιουργήσει ένα ειδικό πρόγραμμα με το όνομα "The Casebooks Project", το οποίο ψηφιοποιεί ηλεκτρονικά το αρχειακό υλικό που άφησαν πίσω τους οι δύο αστρολόγοι, κάνοντάς το διαθέσιμο για το κοινό μέσω μίας τράπεζας πληροφοριών (database). 

Ας γνωρίσουμε τους Αστρολόγους

Οι Simon Forman (1552-1611) και ο μαθητευόμενός του Richard Napier (1559-1634) αποτελούσαν το πιο γνωστό ζευγάρι αστρολόγων-ιατρών στην εποχή τους. Ο Forman ήταν σε μεγάλο βαθμό αυτοδίδακτος, σχετικά ταπεινής καταγωγής και ένας άπληστος γυναικάς. Ο Napier ήταν ένας μαθητευόμενος κληρικός, νηφάλιος και ντροπαλός στη συμπεριφορά του. Ωστόσο, όταν έγιναν φίλοι και συνεργάτες, ο Napier δέχθηκε χωρίς πρόβλημα να διδαχθεί την αστρολογική τέχνη από κάποιον που ήταν κοινωνικά και ακαδημαϊκά κατώτερος από εκείνον. Και οι δύο δέχονταν πελάτες από διάφορα κοινωνικά στρώματα, από αριστοκράτες και επισκόπους έως υπηρέτες και ζητιάνους. 

Ο Forman έγραψε μία σειρά εγχειριδίων για τους νέους αστρολόγους που αφορούσαν τις μεθόδους του. Αυτοί οι αστρολογικοί οδηγοί και οι σχετικοί που αφορούσαν τη γεωμαντεία αποτελούν μία εξαιρετική ιστορική πηγή για να καταλάβουμε σήμερα τον τρόπο που οργανώθηκε το ιστορικό αρχείο των Casebooks. Ωστόσο, τα έργα αυτά δεν εκδόθηκαν ποτέ, διασώθηκαν σε χειρόγραφα και φαίνεται ότι κυκλοφορούσαν με αυτή τη μορφή. Το πιο σημαντικό από αυτούς τους οδηγούς είναι αυτό με τον τίτλο "The astrologicalle judgmentes of phisick and other questions" [μτφρ. "Αστρολογικές Απόψεις σχετικά με την ιατρική και άλλα ερωτήματα"], όπου ο Napier έγραψε έναν πολύ ενδιαφέρον πρόλογο με τίτλο "Μία πραγματεία για την υπεράσπιση της Αστρολογίας" της οποίας μπορείτε να διαβάσετε μέρος της εδώ: ‘A treatise touching the Defenc of Astrologie’ 
Ο Forman γενικότερα δημιούργησε μία μεγάλη παράδοση αστρολογικών πραγματειών με μερικές από αυτές να είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένες στην ιατρική αστρολογία. Οι περισσότερες από αυτές ήταν γραμμένες στα Λατινικά. Μία σειρά από ανάλογα έργα είχαν τυπωθεί στο Λονδίνο την εποχή της βασίλισσας Ελισάβετ, κυρίως μεταφράσεις από αντίστοιχα εγχειρίδια, αλλά οι οδηγοί του Forman ήταν από τα πιο σημαντικά έργα της εποχής αυτού του περιεχομένου, μέχρι την έκδοση του "Christian Astrology" από το "William Lilly" το 1647. 

Η "Ανατομία" ενός Περιστατικού
Αυτό που βλέπετε στην εικόνα είναι μία σελίδα απο τις χειρόγραφες σημειώσεις μίας αστρολογικής συνεδρίας του  Napier, όπου σημειώνονται επεξηγηματικά τα μέρη της, βοηθώντας τους σημερινούς εκδότες να καταγράψουν τις πληροφορίες στο database του Casebooks Project. Στο πρώτο τμήμα [section A] καταγράφεται το πρόβλημα/ερώτηση του ασθενούς μαζί με μία σειρά από προσωπικές πληροφορίες, όπως το φύλο, η ηλικία, ο τόπος κατοικίας, τα συγγενικά πρόσωπα, η ημερομηνία και η ώρα της επίσκεψης. Στο δεύτερο τμήμα [section B] έχουμε τον αστρολογικό χάρτη εκείνης ακριβώς της ώρα που ο επισκέπτης θέτει το ερώτημά του. Το τρίτο τμήμα [section C] είναι αφιερωμένο στη γνωμάτευση του αστρολόγου που ασχολήθηκε με το περιστατικό, βασισμένο κυρίως στις παρατηρήσεις πάνω στον αστρολογικό χάρτη. Τέλος, το τέταρτο τμήμα [section D] σε αυτό το παράδειγμα αφορά τους τρόπους θεραπείας που προτείνει ο αστρολόγος, καθώς και την απόφασή του να μη χρεώσει την επίσκεψη του πελάτη του. 

Τo Casebooks Project

Όπως αναφέραμε το πανεπιστήμιο του Cambridge έχει αναλάβει μέσω του προγράμματος "The Casebooks Project" να ψηφιοποιήσει τα χειρόγραφα αρχεία των Forman και Napier. Γνωρίζουμε ότι ο πρώτος κατέγραψε 10,000 συμβουλευτικές συνεδρίες για το διάστημα μεταξύ 1596 έως 1603. Το έργο του είχε ξεκινήσει τουλάχιστον μία δεκαετία πριν και συνέχισε μέχρι και το θάνατό του το 1611. Τα σωζόμενα αρχεία είναι ημιτελή. Στα τέλη της δεκαετίας του 1590, ο Forman εκπαίδευσε τον Napier στις μεθόδους του και τα αρχεία του δεύτερου σώζονται πλήρη (περίπου 40,000 περιπτώσεις) από το 1598 έως και το θάνατό του το 1634. Οι περίπου 50,000 αναφορές-περιπτώσεις των αρχείων αποτελούν ίσως το πιο πλούσιο ιατρικό ιστορικό που σώζεται για την περίοδο πριν το 1700. Τουλάχιστον το 90% των περιπτώσεων αφορά θέματα υγείας και αρρωστειών. Το υπόλοιπο τμήμα αφορά ερωτήσεις σχετικά με θέματα γάμου, εξαφανισμένα πρόσωπα, κλεμμένα αντικείμενα, νομικά ζητήματα, ταξιδιωτικά πλάνα και μαγεία. 

Τα αρχεία καταγράφουν τις περιπτώσεις τουλάχιστον 30,000 διαφορετικών ανθρώπων όλων των ηλικιών και κοινωνικών στρωμάτων, από ευγενείς και υπηρέτες να ζητούν ιατρικές συμβουλές. Πρόκειται πραγματικά και μία μοναδική ευκαιρία που έχουμε σήμερα να ανακαλύψουμε ένα μέρος της καθημερινής ζωής το 16ο αιώνα στο Λονδίνο. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του προγράμματος εδώ: The Casebook Project's webpage. Κατά την περιήγησή σας μπορείτε να ανατρέξετε τα αρχεία ψάχνοντας ανάλογα με το φύλο, την ηλικία ή ανά περιστατικό για κάθε άτομο που έχει γίνει καταγραφή, ή να αναζητήσετε τις περιπτώσεις με χρονολογικά κριτήρια, ή ανάλογα με το ποιος από τους δύο αστρολόγους-ιατρούς επιμελήθηκε το περιστατικό. Παρακάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα σύντομο ενημερωτικό βίντεο για το ίδιο το πρόγραμμα Casebook.

ASTRAL--Η Μουσική του Ζωδιακού Κύκλου.

"Το σύμπαν αποτελεί μία Ενότητα, όπου όλα βρίσκονται σε σύνδεση. Είμαστε φράκταλ, μοναδικοί συνδυασμοί. Φωτιά, Γη, Αέρας, Νερό. Ήχος. Κάθε κομμάτι του Σύμπαντος βρίσκεται μέσα μας. Υπάρχει μία σύνδεση ανάμεσα στον Ουρανό και τη Γη. Υπάρχει αρμονία στα Αστέρια και τους Πλανήτες. Είμαστε μουσική. Αυτό είναι ένα ταξιδι, ένα μουσικό ταξίδι μέσα στα ζώδια του Ζωδιακού κύκλου. Αυτό είναι το ASTRAL." [από την εισαγωγή του βίντεο].

Το ASTRAL είναι το δεύτερο άλμπουμ του συνθέτη Fran de Lobster και αποτελεί ένα μουσικό ταξίδι μέσα από τα 12 ζώδια του ζωδιακού κύκλου, 12 μουσικά κομμάτια ένα για κάθε ζώδιο. 

Ο συνθέτης μιλώντας για το έργο του αναφέρει: το ASTRAL είναι ένα πολύ ιδιαίτερο πρότζεκτ γιατί συνδυάζει δύο από τις μεγάλες μου αγάπες: τη μουσική και την αστρολογία. Δουλεύω πάνω σε αυτό μαζί με τη σύζυγό μου την Ivi, που είναι η αστρολόγος του πρότζεκτ για περισσότερο από 3 χρόνια [...] Δουλέψαμε μαζί σε διαφορετικές πόλεις και τοπία: η ίδια η ζωή είναι για εμάς μία έμπνευση. Το άλμπουμ αποτελεί ένα μουσικό ταξίδι με μουσικά όργανα από όλο τον κόσμο και με πολύ διαφορετικές μουσικές επιρροές. Από κλασική μουσική έως αφρικανικά τύμπανα, από ambient και ηλεκτρονική μουσική, από τα mantras και ragas της Ινδίας εμπνεύστηκα από αυτά και τους μουσικούς όλου του κόσμου."

Ο Ζωδιακός κύκλος είναι μία Μαντάλα (Mandala) που αναπτύσσεται γύρω από 12 κινήσεις. Αυτό που ήθελα είναι να μεταδώσω είναι η  προσωπική μου εμπειρία ξεδιπλώνοντας το Ζωδιακό κύκλο μέσα από τη μουσική. Το αποτέλεσμα συνδέει τους ήχους της Ανατολής και της Δύσης, τους ήχους της αρχαίας και της μοντέρνας μουσικής. 

"Το ASTRAL είναι ένα άλμπουμ εμπνευσμένο από τη μελέτη πάνω στο Ζωδιακό, όπου κάθε ζώδιο έχει αντιστοιχηθεί σε ένα ξεχωριστό μουσικό κομμάτι. Η εμπειρία της συνθεσης κομματιών για κάθε ζώδιο ήταν εκπληκτική. Κάθε μήνα μελετούσαμε και εξετάζαμε κάθε ζώδιο ξεχωριστά και κάναμε το καλύτερο που μπορούσαμε για να το προσεγγίσουμε μουσικά. [...] Το πρώτο χρόνο του πρότζεκτ συνέθεσα 12 πρότυπα μουσικά θέματα και τα επόμενα δύο χρόνια έκανα τις βελτιώσεις που χρειάζονταν, ώστε να έχουμε ένα ολοκληρωμένο άλμπουμ το 2015. Το επόμενο βήμα είναι να τελειοποιηθεί η ποιότητα του ήχου και να κυκλοφορήσει κανονικά στο κοινό." 

"Όταν σκέφτηκα αυτή την ιδέα, νόμιζα ότι ηταν τρελή και αδύνατο να πραγματοποιηθεί [...] Ξεκινήσαμε με το πρώτο βίντεο, με το ζώδιο του Κριού το Μάρτιο του 2012 και το πρότζεκτ απογειώθηκε."

Εάν θέλετε να συμμετέχετε στην ολοκλήρωση αυτού του πρότζεκτ και να μάθετε περισσότερα για τους συντελεστές του, μπορείτε να κάνετε μία δωρεά στο παρακάτω λινκ για να προ-παραγγείλετε το άλμπουμ: https://www.kickstarter.com/projects/frandelobster/astral-the-music-of-the-zodiac

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε επίσης να παρακολουθήσετε τις συντεντεύξεις των ίδιων των δημιουργών του ASTRAL.