Άρης και Ποσειδώνας στους Ιχθείς: η σύνοδος του Ζεν

Take me on a trip upon your magic swirling ship

My senses have been stripped, 

My hands can't feel to grip

My toes too numb to step.

~Bob Dylan, Mr. Tambourine Man [1965]

Φωτ. Β. Λινίδης

Λίγες μέρες απομένουν για το τέλος αυτής της χρονιάς και μία απο τις σημαντικές πλανητικές όψεις συμβαίνει σε "ήρεμα νερά." Ο Άρης ο πλανήτης της δράσης στήνει το στρατόπεδό του στο ζώδιο των Ιχθύων, εκεί που ο Ποσειδώνας ο πλανήτης της υπερβατικής ελευθερίας βρίσκεται κυρίαρχος στο βασίλειό του τα τελευταία πέντε χρόνια. Ο συνδυασμός των δύο αυτών πλανητών ακούγεται δύσκολος, πόσο μάλλον με τον Άρη στους Ιχθείς να αισθάνεται σαν "το ψάρι έξω από τα νερά του." Από την άλλη πλευρά ο Ποσειδώνας βρίσκεται στο ζώδιο που κυβερνάει και είναι συντονισμένος άψογα με τις ενέργειες τις οποίες έχει παραδοσιακά συνδεθεί: συγχώνευση του εαυτού με το όλον και απόδραση από τους αυτοπεριορισμούς.

Αυτή η φαινομενικά ανορθόδοξη ένωση του Άρη και του Ποσειδώνα στους Ιχθείς περιγράφεται με συμβολικό τρόπο σε έναν κωμικό διάλογο του Έλληνα ρήτορα και σατυρικού συγγραφέα Λουκιανού που έζησε περίπου τον 1ο αιώνα μ.Χ. Στο διάλογο αυτό ο θεός της θάλασσας μιλάει στο γιο του τον Κύκλωπα Πολύφημο, ο οποιος μόλις έχει τυφλωθεί από τον Οδυσσέα. Τα λόγια του Πολύφημου περιγράφουν με εύστοχο τρόπο τις βασικές έννοιες που σχετίζονται με τον Άρη όταν διελαύνει το ζώδιο των Ιχθύων. ΄Οπως θα αναλύσω στην συνέχεια ο Άρης σε αυτό το ζώδιο μοιάζει σαν τον τυφλωμένο Κύκλωπα, όπου η κινητήριος ενέργεια του στερείται στόχου και κατεύθυνσης με το που αγγίζει τα νερά του ζωδίου που κυβερνά ο Ποσειδώνας. Ωστόσο ο διάλογος αυτός μεταξύ του Άρη/Κύκλωπα και του Ποσειδώνα παρουσιάζει πολλά στοιχεία που αφορούν την ποιότητα της πλανητικής αυτής διέλευσης. Ας δούμε λοιπον με περισσότερη λεπτομέρεια πώς εκφράζονται αυτές οι ενέργειες του φλογερού Άρη στο ταξίδι του μέσα από το βασίλειο του Ποσειδώνα.

Πατέρα, Βοήθεια!

Ο διάλογος ξεκινάει με τον Κύκλωπα να παραπονιέται στον Ποσειδώνα:"Πατέρα, κοίτα τι μου έκανε αυτός ο καταραμένος ξένος! Με μέθυσε, μου έστησε ενέδρα όσο κοιμώμουν και με τύφλωσε. [...] Είπε πως το όνομά του είναι Κανένας στην αρχή, όμως αφού απομακρύνθηκε σε ασφαλή απόσταση μου είπε ότι το όνομά του είναι Οδυσσέας [...] Ο αχρείος! Το όνομα αυτό ήταν ένα τρικ! Και πόσο με πείραξε ο τρόπος που κορόιδεψε την ατυχία που με βρήκε: ούτε ο μπαμπάκας, είπε, δε θα μπορέσει να το διορθώσει."

Τα λόγια του Κύκλωπα περιγράφουν μερικά από τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στον Άρη στους Ιχθείς. Αν και αεικίνητος, ο Άρης σε αυτό το ζώδιο διακρίνεται από παθητικότητα και αποτραβιέται, όπως ο τυφλωμένος Κύκλωπας που θέλει να αντιδράσει σε ό,τι του έχει συμβεί. Βρίσκεται έξω από τη σπηλιά του αναζητώντας αυτόν που τον ξεγέλασε δίνοντάς του κρασί για να τον μεθύσει και κατόπιν τον τύφλωσε. Αναζητά εκείνον που δεν έχει όνομα. Προσπαθεί να επιβάλει τη δύναμή του και την παρουσία του όμως βρίσκεται σε σύγχιση γιατί έχει χάσει την όρασή του κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο Άρης στους Ιχθείς είναι σαν τον τυφλωμένο Κύκλωπα στο διάλογο του Λουκιανού, όπου αδυνατεί να κατευθύνει με επιτυχία την ορμητικότητά του: κάθεται έξω απο τη σπηλιά, έχει αφήσει το κοπαδι του έξω, ενώ αυτός που τον τύφλωσε, ο Οδυσσέας ξεγλιστρά γαντζωμένος στην κοιλιά ενός κριαριού. Σε αυτή τη σκηνή μπορεί επίσης κάποιος να διακρίνει τη λεπτή διαφορά μεταξύ του Άρη/Κύκλωπα στους Ιχθείς με τον αντίστοιχο Άρη στον Κριό/Οδυσσέα ο οποίος χαρακτηρίζεται από την εξωστρέφεια βρισκόμενος παντα ένα βήμα πιο μπροστά.

Γιέ μου, αφέσου στη Ροή!

Τι συμβουλεύει, λοιπόν ο Ποσειδώνας το γιο του, Κύκλωπα Πολύφημο; Με λίγα λόγια αυτό που του λέει είναι να κάνει ένα διάλειμμα από κάθε είδους δράση ή η να υιοθετήσει μια ήρεμη (ζεν) δράση: "Μη σε νοιάζει, παιδί μου. Θα τον τιμωρήσω. Μπορεί να μη μπορώ να κάνω κάτι για την όρασή σου, αλλά θα το βρεί σίγουρα από τη θάλασσα. Άλλωστε δεν έχει φθάσει ακόμα στην πατρίδα του." Τα λόγια του Ποσειδώνα περιγράφουν με έναν άλλο τρόπο την ασυνήθιστη ένωση του Άρη και του Ποσειδώνα στους Ιχθείς. Για να εναρμονιστούν αυτές οι ενέργειες του νερού και της φωτιάς, ο Ποσειδώνας δείχνει στον Άρη τον τρόπο που χρειάζεται να επιβραδύνει τη δράση του και να παραδοθεί σε έναν πιο ήρεμο ρυθμό ροής. Δεν είναι η περίοδος που ευνοεί πρωτοπόρες δράσεις. Αντίθετα ειναι ένα διάστημα κατάλληλο για να αναλογιστεί κάποιος την προσωπική του δράση αλλά μέσα σε περισσότερο πνευματικά και υπερβατικά μονοπάτια. Η ανυπομονησία είναι ανάγκη να τιθασευτεί ώστε να διατηρηθούν οι φλογερές ποιότητες του Άρη, διαφορετικά το νερό εξατμίζεται άμεσα και ο Άρης εξαντλεί τα αποθέματα της ενέργειάς του.

Ο Ποσειδώνας παραδέχεται στον Κύκλωπα/Άρη ότι δε μπορεί να του δώσει πίσω την όρασή του. Κολυμπώντας μέσα στα ποσειδώνεια νερά είναι μία πράξη ολοκληρωτικής παράδοσης και ένωσης του ενός με το όλον και με την ίδια την ουσία της ζωής: αυτό είναι το νερό από εκεί ουσιαστικά όπου ξεκινάει και η ζωή. Ο Ποσειδώνας λέει στο γιο του ότι δεν έχει έρθει ακόμα η ώρα να βρει και να τιμωρήσει εκείνον που τον τύφλωσε. Άλλωστε, κατά τη διάρκεια αυτής της πλανητικής συνόδου μεταξύ του Άρη και του Ποσειδώνα στο ζώδιο των Ιχθύων, τα λόγια του θεού Ποσειδώνα στον Κύκλωπα αποτελούν την καλύτερη συμβουλή: να έχεις υπομονή και παραδώσου στη ροή. Ο Ποσειδώνας θα τιμωρήσει τον ένοχο για όσα έπαθε ο γιος του, αλλά μόνο όταν ο Άρης φθάσει στο ζωδιάκό του "σπίτι," όταν πατήσει στο επόμενο ζώδιο που κυβερνάει, τον Κριό. Τώρα δεν είναι ακόμα η ώρα. Πράγματι, τα λόγια του θεού Ποσειδώνα στο διάλογο του Λουκιανού το αποκαλύπτουν ... ο Άρης "δεν είναι ακόμα στην πατρίδα του!"

Πηγές

• Lucian's Dialogue: "Cyclops and Poseidon" in http://www.theoi.com/Text/LucianDialoguesGods2.html#2
• Arroyo S., Astrology, Psychology, and the Four Elements. An Energy approach to Astrology and Its Use in the Counseling Arts. [1975]